obraz: żródło Freepik
Dieta wegetariańska a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
Diety oparte na produktach roślinnych cieszą się coraz większym zainteresowaniem zarówno w Polsce jak i na świecie. Przybywa coraz więcej badań, które wskazują na wysoki potencjał w redukcji ryzyka chorób sercowo- naczyniowych, wynikający ze stosowania tych wzorców żywieniowych
Wegetarianizm, jest to przyjęty model żywieniowy, który wyklucza mięso, żywność pochodzenia mięsnego oraz, w różnym stopniu, inne produkty pochodzenia zwierzęcego. Oznacza to, że w ramach wegetarianizmu mieszczą się różne jego odmiany. Dieta laktoowowegetariańska zawiera jaja i nabiał, natomiast dieta wegańska oparta jest wyłącznie na produktach roślinnych. Istnieje także dieta semiwegetariańska, w której okazjonalnie znajduje się białe mięso oraz dieta pescowegetariańska będąca odmianą semiwegeterianizmu, w której okazjonalnie znajdują się ryby.
Poszczególne typy podstawowych diet wegetariańskich oraz ich porównanie pod względem występowania produktów spożywczych w zestawieniu z dietą tradycyjną, przedstawia poniższa tabela.
Źródło: Kibil I. „Diety wegetariańskie” w. Żywienie w chorobach serca. red. Czapla M, Jankowski P. ZWL , Warszawa 2022, s. 103-123
Wyniki badań prowadzonych w ośrodkach badawczych na całym świecie, na przestrzeni ostatnich lat, wśród wegan i wegetarian wskazują, że osoby ograniczające mięso i produkty odzwierzęce, cechują się lepszym profilem kardiometabolicznym w porównaniu z osobami preferującymi tradycyjny model żywienia. W opublikowanej metaanalizie 86 badań przekrojowych i 10 kohortowych wykazano, że ryzyko śmierci spowodowanej incydentami sercowo- naczyniowymi wśród wegan i wegetarian jest zredukowane o 25%. Ponadto w oparciu o te same badania sformułowano wnioski, iż osoby preferujące wspomniany model żywienia, miały niższy indeks masy ciała, niższy poziom całkowitego cholesterolu, niższy cholesterol LDL i wskaźniki stanu zapalnego, lepszą insulinowrażliwość i mniejsze ryzyko cukrzycy typu 2 w porównaniu z osobami niezachowującymi takiej diety.
Zdrowo skomponowane diety roślinne charakteryzują się wysoka zawartością pełnych ziaren zbóż, owoców, warzyw, orzechów i roślin strączkowych. Tym samym w porównaniu do diety tradycyjnej, diety wegetariańskie wykazują niższą gęstość energetyczną dostarczając przy tym zwiększonej podaży błonnika, potasu, folianów, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E, C, magnezu i fitozwiązków. Wszystkie te składniki są zalecane w prewencji chorób układu krążenia, ponieważ mają udokumentowany wpływ m. in. na redukcje procesów miażdżycowych, ciśnienia tętniczego oraz procesów zapalnych w organizmie. Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne oprócz diety śródziemnomorskiej zaleca również inne zbliżone do niej modele żywienia redukujące ryzyko chorób układu krążenia, w tym założeniu również występuje dieta oparta na produktach roślinnych.
Podsumowując, odpowiednio zbilansowana dieta wegetariańska, oparta na pełnowartościowych produktach, uwzględniająca indywidualną, w zależności od formy wegetarianizmu suplementację, kontrola masy ciała oraz zdrowy styl życia, to ważne, udokumentowane medycznie, aspekty wpływające na ochronę układu sercowo-naczyniowego.
Autor: Agnieszka Gąsior, mgr dietetyki
Literatura:
Agnoli C., Baroni L., Bertii I. i wsp., Position paper on vegetarian diets from the working group of the Italian Society of Human Nutrition. Nutrition, Metabolism & Cardiovascular Diseases. 2017; 27 (12): 1037-1052
Kibil I. „Diety wegetariańskie” w. Żywienie w chorobach serca. red. Czapla M,
Jankowski P. ZWL,, Warszawa 2022, s. 103-123
Murawiec J, Dieta wegetariańska i wegańska zmniejszają ryzyko choroby niedokrwiennej serca i nowotworów, Puls medycyny 2018
Wytyczne ESC 2021 dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej
