Aktywność fizyczna wzmacnia mięśnie i kości, zapobiega przybieraniu na wadze i zmniejsza ryzyko wielu chorób somatycznych. Ma ona także znaczenie dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Większość badań jednoznacznie wskazuje na pozytywny związek pomiędzy aktywnością fizyczną a zdrowiem psychicznym w wieku rozwojowym. Dzieci aktywne fizycznie raportowały większą sprawność poznawczą (m.in. koncentrację uwagi) oraz mniejsze nasilenie symptomów depresyjnych. Szeroko zakrojone badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie pokazały, że aktywność fizyczna miała wpływ na takie wyznaczniki zdrowia psychicznego jak obraz samego siebie, jakość życia i poczucie zadowolenia z relacji rówieśniczych oraz rodzinnych. Ponadto, dzieci i młodzież uprawiające regularną aktywność fizyczną rzadziej deklarowały dolegliwości bólowe oraz w mniejszym stopniu używały nikotyny i marihuany. Badania longitudinalne wykazały, że poziom aktywności fizycznej u nastolatków w wieku 12-13 lat ma pozytywny wpływ ma ich jakość życia związaną ze zdrowiem, raportowaną w wieku późnej adolescencji.
Zwraca się uwagę na to, że aktywność fizyczna jest ważnym źródłem poczucia społecznej przynależności i skuteczności, co może przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia depresji. Przypuszczenie to poparte jest rezultatami badań, które wskazały na związek pomiędzy poziomem aktywności fizycznej a objawami depresyjnymi u adolescentów. Niektórzy wskazują, że związek ten może być dwukierunkowy: dzieci i młodzież o niższym poziomie objawów depresyjnych chętniej podejmuje aktywność fizyczną, a te osoby, które są aktywne, rzadziej prezentują objawy z kręgu zaburzeń nastroju.
Wskazuje się, że znaczenie dla zdrowia psychicznego ma przede wszystkim ilość aktywności fizycznej, nie zaś jej intensywność. Badania z użyciem sensorów służących monitorowaniu realnej aktywności fizycznej dzieci i młodzieży wskazały na jej istotny związek ze stabilnością nastroju. Ponadto, wskazano, że krótkotrwałe, 14-minutowe zwiększenie aktywności miało pozytywny wpływ na nastrój. Wyniki badań potwierdziły, że dzieci i młodzież, którzy wypełniali zalecaną godzinę aktywności fizycznej dziennie przejawiały mniej problemów emocjonalnych. W literaturze zwraca się uwagę na fakt stopniowego zmniejszania się zaangażowania w aktywność fizyczną w okresie adolescencji, kiedy to coraz częściej obserwowane są objawy zaburzeń emocjonalnych. Niedostateczna aktywność i siedzący tryb życia (oglądanie telewizji, spędzanie czasu przy komputerze) mają wyraźny związek z symptomami lęku i depresji. Młodzież, która deklarowała większą częstość spędzania czasu przed ekranem telewizora/telefonu/komputera deklarowała niższe poczucie jakości życia i mniejsze zadowolenie z relacji rodzinnych, jak również raportowała więcej skarg somatycznych oraz częstsze używanie nikotyny i alkoholu. Adolescenci, którzy rzadko wykonywali ćwiczenia fizyczne, częściej deklarowali nieśmiałość i poczucie samotności. Aktywność fizyczna jest tym samym istotnym elementem wzmacniania zdrowia psychicznego w wieku rozwojowym.
Autor: dr Agnieszka Fusińska-Korpik
Grafika: freepik storzona przez rawpixel.com
