Wsparcie społeczne jest istotnym czynnikiem wpływającym na poczucie jakości życia. Niezależnie od temperamentu czy sposobu bycia inni ludzie są dla nas ważnym źródłem poczucia tożsamości, bezpieczeństwa i przynależności, a także podporą w sytuacjach trudnych. W szerokim rozumieniu wsparcie społeczne definiowane jest jako pewien zestaw osobowych oraz materialnych zasobów pochodzących ze środowiska, które pomagają przezwyciężyć doświadczane kryzysy i radzić sobie ze stresem. Podstawowym źródłem wsparcia społecznego jest to otrzymywane ze strony najbliższych nam osób – rodziny, przyjaciół i znajomych. Istotną rolę odgrywa także szersze środowisko społeczne. O tym, jak radzimy sobie w sytuacjach trudnych w dużej mierze decyduje też jakość relacji w środowisku zawodowym czy szkolnym.
Uważa się, że wsparcie społeczne stanowi czynnik chroniący dobrostan psychiczny zarówno bezpośrednio – poprzez czerpanie korzyści z relacji społecznych, jak również pośrednio, jako pewien rodzaj bufora w radzeniu sobie z trudnymi okolicznościami. Niezależnie od tego, jak wiele podobnych okoliczności napotykamy w życiu codziennym, samo poczucie przynależności oraz posiadania sieci wsparcia działa wzmacniająco na nasze poczucie własnej wartości, sprawczości i kompetencji.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania oczywiste wydaje się znaczenie szeroko pojmowanego wsparcia społecznego dla prawidłowego rozwoju i dobrostanu dzieci i młodzieży. Poczucie bliskości z innymi jest między innymi ważnym czynnikiem w procesie kształtowania się tożsamości i osobowości. Wsparcie ze strony rodziców, nauczycieli oraz koleżanek i kolegów okazało się w sposób istotny wpływać na dobrostan psychiczny młodzieży. Biorąc pod uwagę niejednoznaczne wyniki badań w zakresie hierarchizacji postrzeganych źródeł wsparcia w wieku rozwojowym, istnieje zgodność co do tego, że najważniejszą rolę pełnią tu członkowie rodziny, rówieśnicy oraz nauczyciele. Istnieją badania, których wyniki sugerują rozważać profilaktyczną rolę wsparcia społecznego wobec ryzyka zaburzeń psychicznych, w szczególności zaburzeń nastroju w wieku rozwojowym. Szczególnie istotne w tym mechanizmie jest wsparcie ze strony osób dorosłych. Jednocześnie wskazuje się, że jednym z czynników determinujących jakość postrzeganego wsparcia są kompetencje społeczno-emocjonalne. W środowisku dziecka istotne jest więc modelowanie bezpiecznych relacji z innymi, stwarzanie okoliczności do dostrzegania zasobów płynących z bliskości z innymi oraz wspieranie takich zdolności, jak proszenie o pomoc, czy odwrotnie – dawanie wsparcia innym.
Autor: dr Agnieszka Fusińska-Korpik
Grafika: freepik storzona przez DCStudio
