Współczesna medycyna staje się medycyną wysokospecjalistyczną. Nawet w ramach jednej dziedziny lekarze specjalizują się w diagnostyce i leczeniu poszczególnych jednostek chorobowych czy wykonywaniu danego typu zabiegu. Z perspektywy leczenia konkretnej choroby zapewnia to pacjentowi najlepszą możliwą opiekę. Jednak coraz większym wyzwaniem dla współczesnej medycyny staje się leczenie nie konkretnej jednostki chorobowej, ale pacjenta ze schorzeniami wielu narządów.
Problem wielochorobowości jest coraz powszechniejszy w związku z sukcesami medycyny w leczeniu poszczególnych chorób. Dotyczy on przede wszystkim osób w starszym wieku. Szacuje się, że osoby w wieku dwudziestu-trzydziestu lat mają średnio 0,5 schorzenia przewlekłego, podczas gdy u osiemdziesięciolatków średnia liczba chorób wynosi 4,5. Im więcej chorób występuje u danego pacjenta, tym trudniejszy jest wybór optymalnego postępowania.
Pacjenci z różnymi jednostkami chorobowymi kierowani są zazwyczaj do lekarzy poszczególnych specjalizacji. Jednak należy podkreślić, że współwystępowanie niektórych chorób może wpływać na leczenie każdej z nich, a czasem je znacznie komplikować. Dodatkową trudnością w leczeniu jest fakt, że wytyczne leczenia danej choroby, mimo że stale aktualizowane w oparciu o najnowsze dane naukowe, nie dają jednoznacznych wskazówek jak leczyć pacjenta ze schorzeniami wielu narządów. Odnoszą się one do konkretnej jednostki chorobowej, ewentualnie uwzględniają współwystępowanie innego schorzenia, ale nie przewidują wszystkich możliwych kontekstów klinicznych.
W codziennej praktyce najczęstszymi problemami współistniejącymi ze schorzeniami kardiologicznymi są:
-
cukrzyca,
-
niewydolność nerek,
-
choroby tarczycy,
-
choroby płuc
-
schorzenia narządu ruchu.
Problemem klinicznym jest nie tylko konieczność stosowania wielu leków u danego pacjenta, ale przede wszystkich fakt, że leki te mogą wchodzić ze sobą w niekorzystne interakcje, a w niektórych przypadkach konieczna jest modyfikacja ich dawkowania lub nawet są one przeciwwskazane. Przykładowo, dawka stosowanych nowych leków przeciwkrzepliwych jest zależna od funkcji nerek, a amiodaron – lek przeciwarytmiczny może powodować choroby tarczycy.
Dodatkowe schorzenia mogą także utrudniać diagnostykę chorób układu krążenia. Na przykład próba wysiłkowa na bieżni w celu diagnostyki choroby wieńcowej może nie być możliwa u pacjenta z chorobą narządu ruchu, a wykonanie badania z użyciem środka kontrastowego, takiej jak tomografia komputerowa czy koronarografia, może być przeciwwskazane przy uszkodzeniu nerek lub tarczycy. Także objawy danej choroby mogą być nietypowe lub nawet maskowane przez inne schorzenie. Tak dzieje się na przykład w chorobie wieńcowej u pacjentów z cukrzycą, którzy często nie skarżą się na typowy ból w klatce piersiowej, ale na duszność, albo u pacjentów z miażdżycą tętnic kończyn dolnych, u których wysiłkowy ból wieńcowy może nie występować z powodu znacznego ograniczenia aktywności wskutek bólu kończyn dolnych.
Podsumowując, wielochorobowość jest istotnym i częstym problemem w codziennej praktyce klinicznej, wpływającym zarówno na diagnostykę, jak i leczenie chorób kardiologicznych. Leczenie pacjentów ze schorzeniami wielu narządów wymaga multidyscyplinarnego podejścia i współpracy lekarzy wielu specjalności, a nie tylko leczenia poszczególnych jednostek chorobowych i może stanowić duże wyzwanie przy podejmowaniu optymalnych decyzji terapeutycznych.
Bibliografia:
-
GUS. Stan zdrowia ludności Polski w 2014 roku
-
Montalescot G, Sechtem U, Achenbach S, et al. 2013 ESC guidelines on the management of stable coronary artery disease: the Task Force on the management of stable coronary artery disease of the European Society of Cardiology. Eur Heart J. 2013 Oct; 34(38): 2949-3003.
-
Imiela J, Filipiak KJ. Choroby serca u osób z upośledzona czynnością nerek. W: Interna Szczeklika 2018. Red. Szczeklik A, Gajewski P. Medycyna Praktyczna, Kraków 2018, 1638-1641
-
Podolec P, Filipiak KJ, Undas A, et al. Wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia dotyczące farmakoterapii prewencyjnej: aktualizacja 2017. Kardiol Pol 2017;75:508-511
