Wczesne objawy nowotworów złośliwych

Problem ten zbyt słabo nagłaśniany w mediach wymaga wzmożonej czujności zarówno wśród lekarzy / zwłaszcza POZ / , jak również u pacjentów , gdyż wcześnie wykryty nowotwór daje nadzieję na jego całkowite wyleczenie.

W Polsce wśród najczęstszych nowotworów złośliwych występujących u mężczyzn są: rak płuca, jelita grubego, prostaty, pęcherza moczowego, żołądka, natomiast wśród kobiet: rak piersi, jelita grubego, płuca, narządu rodnego, żołądka.

Objawy nowotworów złośliwych są związane z ich lokalizacją oraz funkcją innych narządów i układów , na które wpływają podczas niekontrolowanego wzrostu .Wczesne objawy są z reguły nie charakterystyczne ,ale zawsze wystąpienie zaburzeń, których dotychczas nie zauważaliśmy ,powinno nas zaniepokoić i zmusić do zasięgnięcia porady lekarza . Są to: obecność guza, którego dotychczas nie było , niegojące się owrzodzenia krwista wydzieliny z naturalnych otworów ciała uporczywe bóle brzucha zaburzenia rytmu wypróżnień oraz oddawania moczu znaczny spadek masy ciała nie związany z dietą długo trwający kaszel lub chrypka zwłaszcza z krwiopluciem anemizacja w obrazie morfologii.

Powyższe objawy mogą świadczyć , że nowotwór złośliwy znajduje się już w fazie wykrywalności klinicznej /już daje objawy/ , czyli większego zaawansowania. Dlatego tak ważne jest wykrycie nowotworu złośliwego w tzw. fazie przedklinicznej wykrywalności / kiedy nie daje jeszcze objawów / bo wtedy jego wyleczalność może sięgać nawet 100 %. Stąd w przypadku kilku częstych nowotworów wprowadzane są programy populacyjne badań przesiewowych, których celem jest wykrycie stanów przedrakowych lub guzów w początkowym etapie rozwoju. Takie programy to badania przesiewowe w kierunku wczesnego wykrywania:

raka piersi i raka szyjki macicy u kobiet
raka jelita grubego u kobiet i mężczyzn

1. Rak piersi jest nowotworem nr.1 u kobiet , odpowiedzialnym również za większość zgonów z powodu nowotworów złośliwych. Na szczęście można go wykryć na wczesnym etapie zaawansowania ,jak również w fazie przedklinicznej kiedy nie daje objawów. Służy do tego mammografia . System badań przesiewowych w kierunku raka piersi obejmuje populację kobiet w wieku 50 –69 lat , u których mammografia jest wykonywana co 2 lata i kobiety są listownie lub telefonicznie zapraszane.

2. Rak szyjki macicy , który jest jednym z najczęstszych nowotworów narządu rodnego u kobiet ,również jest łatwy do wykrycia na etapie zmian przedrakowych. W badaniu przesiewowym objęte są kobiety w wieku 25 – 60 lat , u których co 2 – 3 lata wykonuje się badania cytologiczne wymazów z szyki macicy.

3. Rak jelita grubego jest drugim co do częstości nowotworem wykrywanym zarówno u kobiet i mężczyzn. W ponad 90 % przypadków rozwija się on na podłożu polipów , które rosną latami i w końcowym etapie zamieniają się w raka . Polipy są bardzo łatwe do wykrycia w badaniu kolonoskopowym , podczas którego można je również usunąć i w ten sposób zlikwidować źródło powstania raka. Kolonoskopię jako badanie przesiewowe u kobiet i mężczyzn po 50 roku życia wykonywane jest w programie realizowanym w ponad 80 ośrodkach na terenie całego kraju .

4. Rak płuca jest zabójcą nr. 1 u mężczyzn i wychodzi na prowadzenie również u kobiet . Rak płuca rozwija się skrycie i kiedy daje objawy kliniczne najczęściej jest już znacznie zaawansowany. Leczenie jest tym skuteczniejsze im wcześniej postawi się precyzyjne rozpoznanie raka. Nie opracowano przesiewowych metod wczesnego jego wykrywanie, chociaż zdjęcie RTG wykonane z innych przyczyn może wykazać podejrzane zmiany w płucu . Ale można mu zapobiegać . Nowotwór ten praktycznie występuje tylko u palaczy tytoniu . Po zaprzestaniu palenia ryzyko tego nowotworu szybko się zmniejsza , a ewidentne korzyści zdrowotne obserwuje się już po 5 latach od zerwania z nałogiem i z każdym rokiem są one większe .

5. Rak gruczołu krokowego jest coraz częstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn. Zwykle przebiega skrycie i pierwsze objawy (zaburzenia oddawania moczu) są nie do odróżnienia od łagodnego przerostu gruczołu. Szanse całkowitego wyleczenia są tym większe im wcześniej rak zostaje rozpoznany. Leczenie jest efektywne nawet w przypadku wystąpienia przerzutów odległych. Na podejrzenie raka może zwracać uwagę wysoki poziom PSA (specyficzny antygen prostaty)w surowicy krwi. Zaleca się coroczne badanie u zdrowych mężczyzn bez dolegliwości ze strony stercza.

Zapamiętaj !

Zasięgnij porady lekarza w przypadku objawów dotychczas nie występujących.

Bierz udział w badaniach przesiewowych dla wykrycia nowotworów złośliwych.

Nowotwór złośliwy wcześnie wykryty może być całkowicie wyleczalny – rak to nie wyrok śmierci.

Program zrealizowano przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego