Rak żołądka jest jednym z najczęstszych nowotworów na świecie, gdzie odnotowuje się prawie milion nowych zachorowań rocznie. W Polsce od kilkudziesięciu lat widzimy stopniowy spadek zachorowalności na ten nowotwór, a co się z tym wiąże także umieralności. Obecnie notujemy ponad 5000 nowych zachorowań rocznie, około 1,5 razy częściej u mężczyzn niż kobiet. Nowotwór zwykle dotyczy osób po pięćdziesiątym roku życia. Jeszcze w latach sześćdziesiątych był to najczęstszy nowotwór złośliwy w Polsce. Do spadku zachorowalności przyczyniło się kilka czynników. Powszechne zastosowanie lodówek w gospodarstwach domowych spowodowały zmiany w konserwacji żywności, gdyż te czynniki konserwujące były jedną z głównych przyczyn powstawania raka żołądka. Główne czynniki sprzyjające powstawaniu raka żołądka to: produkty solone, wędzone, marynowane, źle przechowywana żywność, dieta uboga w warzywa i owoce, papierosy, alkohol wysokoprocentowy (wódka). Do czynników sprzyjających powstawaniu raka żołądka należą również: infekcja bakterią helicobacter pylori, przewlekłe zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka, stan po przebytej wcześniej częściowej resekcji żołądka z powodu choroby wrzodowej, a także zmiany genetyczne charakterystyczne dla rodzinnego występowania tego nowotworu zwłaszcza u młodszych chorych.
Niestety rak żołądka w początkowym okresie nie daje typowych objawów, lub objawy są miernie nasilone, co skutkuje zaawansowanymi postaciami choroby w momencie postawienia rozpoznania. Najczęstsze objawy raka żołądka to: ból brzucha jak w chorobie wrzodowej żołądka, uczucie pełności w nadbrzuszu, objawy dyspeptyczne (zaburzenia trawienia), utrata masy ciała, osłabienie, brak łaknienia, ciemne (smoliste) stolce. W bardziej zaawansowanych stadiach dodatkowo pojawiają się: wymioty, anemia, krwawienia do przewodu pokarmowego, wodobrzusze, perforacja żołądka wymagająca pilnej operacji.
Podstawowym badaniem służącym rozpoznaniu raka żołądka jest gastroskopia, czyli wziernikowanie przełyku i żołądka. Badanie to jest wykonywane ambulatoryjnie, u pacjentów będących na czczo. Jeżeli rozpoznamy raka żołądka, to musimy określić stopień zaawansowania choroby, żeby wybrać najlepsze postępowanie dla chorego. Powinna zostać wykonana tomografia komputerowa jamy brzusznej, klatki piersiowej i miednicy.
Leczenie raka żołądka to proces złożony. Główną metodą leczenia u chorych, którzy kwalifikują się do leczenia radykalnego, czyli z intencją wyleczenia jest leczenie chirurgiczne (duży zabieg chirurgiczny, trudny technicznie polegający na wycięciu żołądka wraz okolicznymi węzłami chłonnymi). Często w bardziej zaawansowanych przypadkach takie postępowanie poprzedzone jest chemioterapią, a po leczeniu operacyjnym także podajemy chemioterapię. Niestety duży odsetek chorych nie kwalifikuje się do leczenia radykalnego, ze względu na obecność odległych przerzutów, miejscowo zaawansowany nowotwór lub zły stan ogólny chorego. U tych pacjentów najczęściej stosujemy chemioterapię lub leczenie objawowe, aby poprawić komfort życia oraz przedłużyć życie.
W bardzo wcześnie wykrytych przypadkach raka ograniczonego wyłącznie do błony śluzowej żołądka, wybrana grupa chorych może być leczona metodami endoskopowymi polegającymi na wycięciu samego guza.
Rokowanie w raku żołądka nie jest zadawalające, poniżej 20% chorych przeżywa 5 lat. Jeżeli raka żołądka rozpoznamy wcześnie to wtedy szanse wyleczenia przekraczają 80%.
Dr med. Wojciech Łobaziewicz
specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej
Grafika: Szpital Wojewódzki im. św. Łukasza SP ZOZ w Tarnowie
