Rak wątroby to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych na świecie. Azja i Afryka to kraje powszechnego występowania tego raka.
W Polsce rocznie notujemy ponad 1400 nowych przypadków, mężczyźni chorują częściej niż kobiety. Często mówiąc o raku wątroby ludzie mylą pierwotnego raka wątroby z nowotworami przerzutowymi, które są 20 razy częstsze niż pierwotny rak wątroby. Pierwotny rak wątroby to dwa różne nowotwory. Rak wątrobowokomórkowy stanowi 90 % wszystkich pierwotnych raków wątroby, natomiast rak wewnątrzwątrobowy z dróg żółciowych stanowi około 10 % pierwotnych raków wątroby.
Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu raka wątrobowokomórkowego jest marskość wątroby, więc wszystkie czynniki powodujące marskość są odpowiedzialne za powstanie tego nowotworu. Przewlekłe zapalenie wątroby na podłożu wirusowym – wirusy HCV, HBV to najsilniejsze czynniki powodujące powstawanie raka wątrobowokomórkowego. Inne istotne czynniki to alkohol, leki hormonalne – antykoncepcja oraz anaboliki, oraz choroby wrodzone – hemochromatoza.
Przyczyną powstawania raka wewnątrzwątrobowego wywodzącego się z dróg żółciowych są przewlekłe stany zapalne dróg żółciowych, ten rak zwykle pojawia się w wątrobie bez marskości.
Objawami raka wątroby są: żółtaczka, wodobrzusze, ból, encefalopatia (zaburzenia neurologiczne do śpiączki włącznie), krwawienia do jamy brzusznej i do przewodu pokarmowego.
Diagnostyka obejmuje badania USG, tomografię komputerową jamy brzusznej, rezonans magnetyczny, ewentualnie badanie PET. W badaniach laboratoryjnych oznaczamy stężenie alfaproteiny (AFP) we krwi dla raków wątrobowokomórkowych a dla raka wewnątrzwątrobowego z dróg żółciowych poziom CA 19-19.
Leczenie raka wątrobowokomórkowego zależy od kilku czynników. Wielkość guza ilość guzów, umiejscowienie tych guzów oraz stan sprawności wątroby przy wykluczeniu przerzutów odległych są brane pod uwagę przy planowaniu leczenia operacyjnego.
Leczenie chirurgiczne jest najskuteczniejszą metodą leczenia prowadzącą do wyleczenia u wybranych chorych. Niektórych pacjentów kwalifikuje się do przeszczepu wątroby. Jeżeli guz nie kwalifikuje się do leczenia chirurgicznego można zastosować inne metody niszczące guz, najczęściej jest to ablacja termiczna wykonywana przezskórnie pod kontrolą USG lub podczas zabiegu operacyjnego.
Leczenie raka wewnątrzątrobowego wywodzącego się z dróg żółciowych jest leczeniem chirurgicznym, tutaj zwykle mamy zdrową wątrobę, więc nasze resekcje mogą być bardziej rozległe. Możemy wykonywać zabiegi ablacyjne, nie stosujemy natomiast przeszczepów wątroby w tym nowotworze.
Leczenie raków wątroby powinno odbywać się w dużych ośrodkach specjalizujących się w chirurgii wątroby.
Leczenie paliatywne raka wątrobowokomórkowego obejmuje leczenie celowane. Niestety rokowanie w rakach wątrobowokomórkowych są złe odsetek wyleczeń nie przekracza 10%.
Paliatywne leczenie raka wewnątrzątrobowego wywodzącego się z dróg żółciowych obejmuje chemioterapię. Rokowanie w tym nowotworze także jest złe.
Dr med. Wojciech Łobaziewicz
specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej
Grafika: Szpital Wojewódzki im. św. Łukasza SP ZOZ w Tarnowie
