W przebiegu nowotworów złośliwych jednym z głównych powodów pogarszających stan chorego jest zespół wyniszczenia nowotworowego. Charakteryzują go postępująca utrata masy ciała postępujące niedożywienie, osłabienie, zaburzenia łaknienia oraz postępujące upośledzenie funkcji układu odpornościowego i czynności narządów wewnętrznych.
Powstanie tego zespołu objawów jest zależne od ograniczenia ilości przyjmowanych pokarmów, zaburzeń równowagi hormonalnej i metabolicznej oraz powikłań leczenia onkologicznego szczególnie chemioterapii oraz schorzenia współistniejące.
Odpowiedni sposób żywienia chorych onkologicznych ma na celu:
- zapobieganie rozwojowi wyniszczenia nowotworowego
- zmniejszenie powikłań i śmiertelności w okresie około operacyjnym
- zwiększenie efektów leczenia onkologicznego
- poprawę odpowiedzi na leczenie
- poprawę jakości życia i wydłużenie czasu przeżycia
Najbardziej optymalnym sposobem przyjmowania pokarmów jest droga doustna .
W określonych przypadkach może występować konieczność żywienia poprzez sondę lub dożylnie ze względu na trudności lub niemożność połykania, miejscowe stany zapalne, nasilone wymioty, przebyte zabiegi operacyjne w obrębie przewodu pokarmowego. W tych przypadkach chory może być odżywiany przez sondę wprowadzoną przez usta lub nos, poprzez gastrostomię lub jej unostomię.
Osobnym pojęciem jest tzw. „domowe żywienie enteralne” czyli tzw. żywienie dojelitowe. Pokarmy podajemy poprzez zgłębnik do żołądka lub jelita cienkiego po ich rozdrobnieniu.
W skrajnych przypadkach kiedy wchłanianie pokarmów drogą przewodu pokarmowego nie jest możliwe stosowane jest tzw. żywienie pozajelitowe. Polega ono na podawaniu substancji odżywczych o ściśle określonym składzie drogą dożylną poprzez cewnik wprowadzony do żyły podobojczykowej lub żyły szyjnej wewnętrznej. Postępem w żywieniu pozajelitowym jest wprowadzenie systemu all-in-one polegającego na podawaniu w jednym worku wszystkich wymieszanych składników odżywczych. Żywienie to może być prowadzone w domu chorego przez rodzinę po odpowiednim przeszkoleniu
Prowadzenie prawidłowego odżywiania niezależnie od etapu choroby nowotworowej jest jednym z najistotniejszych elementów tzw. best supportiv care.
Lek. med. Maria Srebro-Stańczyk
specjalista onkolog, chemioterapeuta
