Grafika: Pixabay

Przywykliśmy przypisywać wiodące znaczenie genom – to one determinują nasz wygląd, temperament, talenty. Wpływ czynników środowiskowych, choć istotny, nie przykuwa takiej uwagi i nie budzi takich emocji. A jednak - predyspozycja do otyłości w wieku dorosłym to nie tylko kwestia genów. Mamy realny wpływ na metabolizm naszego dziecka! Poprzez odpowiednie postępowanie w okresie ciąży i pierwszych latach życia możemy „zaprogramować” metabolizm dziecka i uchronić go przed otyłością.

Udowodniono, że w okresie, który umownie nazywamy „pierwszymi 1000 dniami życia” organizm człowieka dowiaduje się z jakim środowiskiem żywieniowym będzie miał do czynienia i adaptuje się do niego. Zmiany następują przede wszystkim na poziomie hormonalnym (zwłaszcza w zakresie produkcji i wykorzystywania insuliny przez komórki), ale również tkankowym (liczba komórek tłuszczowych).  Procesy adaptacyjne, do których wtedy dochodzi zostają na cały życie!

Co więc można zrobić aby korzystnie „zaprogramować” metabolizm dziecka?

Zadbać o zdrowie przyszłej mamy

Właściwy stan odżywienia kobiety w okresie przed poczęciem wpływa nie tylko na płodność, ale również na zdrowie jej dziecka. Zaleca się, aby decydując się na ciążę, kobiety zadbały o prawidłową masę ciała (BMI 18,5-24.9) oraz spożywały odpowiednią ilość substancji odżywczych (przede wszystkim kwasów DHA, jodu, żelaza).

Utrzymywać zdrowe nawyki w czasie ciąży

Kobiety ciężarne powinny mieć zbilansowaną dietę opartą o tzw. piramidę zdrowego żywienia - dominować w niej powinny warzywa i owoce, pełnoziarniste węglowodany, chude mięso, ryby, nabiał i jaja oraz pełnowartościowe tłuszcze roślinne. Wbrew powszechnym opiniom, przyrost masy ciała w ciąży nie musi być duży. W pierwszym trymestrze, kaloryczność spożywanych posiłków pozostaje na poziomie sprzed ciąży, w drugim i trzecim należy ją zwiększyć odpowiednio o 350 kcal i 450 kcal/dobę. Kobiety z prawidłowym BMI powinny przybrać na wadze pomiędzy 11 a 16 kg.

Karmić piersią

Pokarm własnej matki jest optymalnym sposobem żywienia niemowlęcia. Mleko kobiece jest lekkostrawne, ma idealne proporcje tłuszczu, białka i węglowodanów oraz poza wartościami odżywczymi zawiera również substancje biologicznie czynne wpływające na odporność dziecka i ułatwiające adaptację do warunków środowiska. Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca wyłączne karmienie piersią do 6. miesiąca życia oraz kontynuację karmienia do 2 lat życia dziecka lub dłużej.

Właściwie konstruować dietę dziecka

Zgodnie z zaleceniami, wprowadzanie pokarmów uzupełniających powinno rozpocząć się między 17. a 26. tygodniem życia. Pierwszymi stałymi pokarmami w diecie dziecka powinny być warzywa, a następnie owoce, mięso, ryby, jaja, produkty zbożowe. Bardzo istotne jest, aby dzieciom do 3. roku życia nie podawać słodyczy ani słodkich napojów, nie dosalać pokarmów. Do picia dzieci powinny otrzymywać wyłącznie wodę. Obowiązuje zasada: rodzic decyduje, co i kiedy dziecko je, dziecko decyduje ile. Pozwala to na wspieranie właściwej regulacji głodu i sytości.

Wspomniane powyżej interwencje to inwestycja w zdrowie dziecka. Otyłość jest bowiem chorobą cywilizacyjną, która niesie liczne konsekwencje zdrowotne zwiększając ryzyko chorób układu krążenia, chorób nowotworowych oraz nie pozostając bez wpływu na zdrowie psychiczne.

Autor:
Dr n. med. Katarzyna Dyląg – specjalista pediatrii
Szpital Dziecięcy im. św. Ludwika w Krakowie

Artykuł powstał w ramach programu „Ruch i zdrowe odżywianie to moje wyzwanie”, który został zrealizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego
Patronat Honorowy: Witold Kozłowski – Marszałek Województwa Małopolskiego

Więcej informacji: www.profilaktykawmalopolsce.pl