Palenie tytoniu jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń zdrowotnych współczesnej cywilizacji. Jednocześnie to główny i najbardziej rozpowszechniony znany nam czynnik ryzyka wielu chorób, który można wyeliminować.
Według GUS, w 2019 roku do codziennego palenia przyznawała się ponad jedna piąta Polaków – 21%. Badania pokazują, że papierosy częściej palą mężczyźni niż kobiety (24% wobec 18%). Na podstawie wyników z poprzednich lat zauważalna jest tendencja spadkowa udziału osób palących nałogowo. Odsetek regularnych palaczy zmalał z 31% w 2011 roku do 24% w latach 2015 i 2017. Alarmującym jest, że jedna trzecia Polaków (34%) przyznaje, że w ich domach pali się tytoń. Miejscem, gdzie jesteśmy najbardziej narażeni na bierne palenie pozostają gospodarstwa domowe. W przestrzeni publicznej są to, pomimo obowiązującego zakazu, przystanki autobusowe (23% badanych deklaruje, że było narażonych na dym tytoniowy w tych właśnie miejscach).
W ostatnich latach zarysował się bardzo pozytywny trend - coraz więcej osób rezygnuje z palenia tytoniu, mając świadomość związanych z nim zagrożeń zdrowotnych.
Dym tytoniowy zawiera ponad 4000 związków chemicznych, z czego ponad 40 czynników ma udowodnione działanie rakotwórcze. Do głównych zagrożeń zdrowotnych wywołanych paleniem tytoniu zaliczamy: nowotwory (rak płuc, jamy ustnej, krtani, gardła, przełyku, żołądka, trzustki, nerek, pęcherza moczowego, szyjki macicy i in.), choroby układu oddechowego (przewlekła obturacyjna choroba płuc- POCHP, niewydolność oddechowa, rozedma, ostre zapalenia oskrzeli i ostre infekcje dróg oddechowych), choroby układu sercowo-naczyniowego (choroba wieńcowa, w tym zawał serca, udar mózgu i in.).
Dlatego właśnie leczenie wielu chorób nie będzie skuteczne bez zaprzestania palenia tytoniu. Szkodliwe jest zarówno palenie papierosów, jak i cygar lub fajki, a zagrożenia zdrowotne nie są zmniejszone przy paleniu papierosów o małej zawartości nikotyny lub substancji smolistych. W ostatnich czasach coraz większą popularnością cieszą się e-papierosy- warto jednak mieć na uwadze, że coraz więcej badań wskazuje, iż są to produkty szkodliwe (częste używanie e-papierosów ma związek ze zwiększonym ryzkiem wystąpienia zawału serca oraz schorzeń układu oddechowego), a ich długofalowych skutków jeszcze nie znamy (WHO, 2021).
Zaprzestanie palenia to modyfikacja stylu życia przyczyniająca się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia wielu chorób, a w szerszym zakresie do zmniejszenia populacyjnych wskaźników zachorowań.
Nawet po kilkudziesięciu latach warto rzucić nałóg, a organizm będzie w stanie naprawić wyrządzone przez tytoń szkody. Korzyści wynikające z zaprzestania palenia widoczne są niemal natychmiast: w ciągu 20 minut zmniejsza się tętno i ciśnienie krwi, w ciągu 12 godzin stężenie tlenku węgla we krwi spada do normalnego poziomu, w ciągu 2-12 tygodni poprawia się krążenie i praca płuc, rok po zaprzestaniu palenia ryzyko choroby wieńcowej jest o połowę niższe niż u osób palących, w okresie 5-15 lat od zaniechania palenia ryzyko udaru mózgu zmniejsza się do poziomu występującego wśród osób niepalących, a piętnaście lat po zaprzestaniu palenia ryzyko rozwoju choroby wieńcowej jest takie jak u osób, które nigdy nie paliły.
Zawsze warto rzucić palenie!
Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym (TPPP): 801 108 108
Bibliografia:
- WHO report on the global tobacco epidemic 2021 addressing new and emerging products.
- WHO report on the global tobacco epidemic, 2019 Offer help to quit tobacco use.
- WHO report on the global tobacco epidemic, 2017 Monitoring tobacco use and prevention policies.
- GUS Postawy Polaków wobec palenia tytoniu – Raport 2019.
Zdjęcie: Pexels.com zrobione przez Ron Lach
