Zanim prawda włoży buty, kłamstwo obiegnie Ziemię

Szczepienia ochronne doprowadziły do światowej eradykacji ospy prawdziwej w 1979 roku oraz pozwoliły w dużej mierze wyeliminować z życia codziennego nie tylko choroby zakaźne takie jak np. tężec, polio czy błonica, powszechnie występujące przed ich wprowadzeniem, ale także powikłania tych chorób, niejednokrotnie bardzo ciężkie. W Polsce sukcesem ostatnich lat była znacząca poprawa sytuacji epidemiologicznej zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu B po wprowadzeniu pod koniec XX wieku powszechnych szczepień w populacji niemowląt i nastolatków. Z tego powodu często nie uzmysławiamy sobie przeciwko czemu walczymy, a niekorzystne odczyny poszczepienne, występujące ogromnie rzadko i zwykle nie mające istotnych konsekwencji dla naszego zdrowia, wysuwają się na pierwszy plan.

Zdezorientowany pacjent, poszukując informacji na własną rękę, zostaje zarzucony opiniami dostępnymi w Internecie, telewizji czy prasie, zwykle niesprawdzonymi i mającymi niewiele wspólnego z udokumentowaną wiedzą. Dlatego tak istotna jest rola rzetelnej edukacji w kreowaniu postawy świadomego i odpowiedzialnego za swoje zdrowie pacjenta.

Dotychczasowe doświadczenia na polu działań profilaktycznych pokazują, że sama oferta badania bez wcześniejszej edukacji nie wystarcza. Przykładem jest trwający od wielu lat program profilaktyki raka szyjki macicy prowadzony w Polsce. W wielu regionach kraju z zaproszenia na bezpłatne badanie cytologiczne korzysta zaledwie co czwarta kobieta,
a powodów dla których tak się dzieje należy upatrywać w braku świadomości konsekwencji tego zaniechania.

Z tego powodu w ramach Programu Zdrowotnego profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego kładziemy ogromny nacisk na edukację. Starannie opracowany plan działań informacyjnych obejmuje m.in. szkolenia dla nauczycieli, rodziców oraz uczniów szkół gimnazjalnych z Małopolski. Kluczowe w opracowaniu strategii działań było dobranie właściwej grupy wiekowej młodzieży, do której została skierowana kampania edukacyjna. Kryterium były dane dotyczące wieku inicjacji seksualnej, a co za tym idzie, ilości infekcji wirusem HPV w tym czasie.

W 2008 roku profesor Harald zur Hausen otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii za odkrycie związku pomiędzy zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) a wystąpieniem raka szyjki macicy. Dzięki temu odkryciu stało się możliwe opracowanie szczepionki znacznie zmniejszającej ryzyko jego wystąpienia. Rak szyjki macicy to jeden z najczęściej występujących na świecie nowotworów u kobiet. Ilość zachorowań w ogromnym stopniu zależy od nas samych, ponieważ to od nas zależą czynniki ryzyka. Im szybciej uda się dotrzeć do jak najszerszego grona młodych osób wkraczających w dorosłość, tym jest większa szansa na to, że swoje decyzje będą mogli podejmować świadomie. Świadomość ryzyka oraz znajomość metod zapobiegawczych jest korzystna nie tylko dla indywidualnych osób. Jest to także nieoceniony sprzymierzeniec zrównoważonej i długofalowej polityki prozdrowotnej.

Warto pamiętać – szczepienia są skuteczne i bezpieczne. Skuteczność i bezpieczeństwo szczepionek zostaje ustalone zarówno w trakcie badań laboratoryjnych jak i klinicznych, a czuwają nad tym instytucje o charakterze międzynarodowym (Food and Drug Administration (FDA) w Stanach Zjednoczonych, European Medicines Agency (EMEA) dla krajów Europy) oraz agencje rządowe – w Polsce Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Autorzy:
lek. Magdalena Matłok Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy im. św. Ludwika w Krakowie 
dr n. med. Katarzyna Przybyszewska – Kierownik Oddziału i Poradni Gastrologicznej w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym im. św. Ludwika w Krakowie

grafika: Pexels.com created by Markus Spiske