Co więcej, zależność ta ma charakter dwustronny - trudności w zapewnieniu organizmowi możliwości biologicznej regeneracji, wynikające między innymi z bezsenności, mogą prowadzić do wystąpienia innych objawów depresyjnych bądź zwiększyć stopień ich nasilenia. Oprócz oczywistych deficytów w zakresie wypoczynku, osoby cierpiące na bezsenność często doświadczają poczucia bezradności, związanego z nieudanymi próbami regulacji rytmów okołodobowych. Nie jest więc zaskakującym obserwacja wskazująca na profilaktyczny charakter wczesnego leczenia zaburzeń snu w kontekście zdrowia psychicznego.
Pacjenci, którzy zmagają się z depresją często raportują problemy z zaśnięciem, regularne pobudki w trakcie nocy oraz zbyt wczesne budzenie się rano. Ten ostatni wzorzec jest szczególnie charakterystyczny dla depresji endogennej. Rzadko zdarza się natomiast, aby pacjenci zgłaszali trudności pod postacią nadmiernej senności, choć ten rodzaj zaburzenia snu bywa obecny podczas epizodów depresji w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej.
Badania z użyciem elektroencefalografii (EEG - badanie umożliwia zapis aktywności bioelektrycznej mózgu) pozwoliły na bardziej szczegółową eksplorację zaburzeń snu w grupach klinicznych. Okazało się, że, oprócz opisanych powyżej deficytów, sen pacjentów depresyjnych charakteryzuje często określony wzorzec aktywności mózgu. Polega on głównie na redukcji snu wolnofalowego (SWS, slow-wave sleep) oraz skróceniu odstępu pomiędzy zaśnięciem a przejściem w fazę REM (Rapid Eye Movement), podczas której najczęściej pojawiają się marzenia senne. Inne, odkryte za pomocą EEG prawidłowości w grupie osób cierpiących na depresję to zwiększony łączny czas snu REM, przedłużenie czasu trwania pierwszej fazy tego rodzaju oraz zwiększona częstotliwość ruchów gałek ocznych.
Ze względu na istotne miejsce zaburzeń snu w kryteriach diagnostycznych i narracjach pacjentów cierpiących na objawy depresyjne, regulacja rytmów okołodobowych stanowi ważny element oddziaływań terapeutycznych. Chociaż wyniki badań dotyczących ich wpływu na parametry bioelektryczne mózgu nie są jednoznaczne, wyraźnie widoczny jest związek pomiędzy leczeniem biologicznym, nakierowanym na redukcję symptomów depresyjnych, a poprawą jakości snu. Nie ma wątpliwości, że, niezależnie od charakteru oddziaływań, poprawa komfortu pacjenta w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb biologicznych wpływa na zwiększenie jakości z życia i powinna być ważnym celem terapeutycznym.
