Podłoże depresji może być bardzo różne, do uwarunkowań środowiskowych możemy zaliczać: psychiczne samopoczucie matki po porodzie i w czasie całej ciąży, strata poprzedniego dziecka, matka leczona psychiatrycznie z rozpoznaniem depresji w czasie ciąży i po urodzeniu oraz zaniedbywanie i odrzucenie. Depresja u dzieci i młodzieży występuje znacznie częściej u dzieci z rodzin z problemem alkoholowym niż u dzieci z rodzin, w których problem alkoholowy nie jest obecny. Do uwarunkowań genetycznych należy zaliczyć depresję w najbliższej rodzinie (rodzice, rodzeństwo). Ważnym elementem uwarunkowań depresji są zaburzenia somatyczne: choroby narządów miąższowych (np. uszkodzenie wątroby, nerek), choroby układowe (np. reumatoidalne zapalenie stawów), infekcje przewlekłe (gruźlica, kiła, malaria), infekcje wirusowe (AIDS, WZW), nowotwory (złośliwe), zaburzenia hormonalne (zaburzenia hormonalne tarczycy, choroba Addisona, cukrzyca, zespół napięcia przedmiesiączkowego, następstwa przerwania ciąży), padaczka skroniowa, anemia złośliwa, schorzenia OUN (procesy zwyrodnieniowo-zanikowe, guzy mózgu zwłaszcza płata czołowego i skroniowego, choroby naczyniowe). Niebezpiecznym czynnikiem powodującym znaczny wzrost prawdopodobieństwa zachorowania na depresję jest picie alkoholu, palenie papierosów i stosowanie narkotyków.
Objawy zaburzeń depresyjnych u dzieci i młodzieży są odmienne niż u dorosłych, dziecku nie zawsze towarzyszy smutek, często są to zaburzenia koncentracji uwagi, niechęć do jedzenia lub nadmierny apetyt, zaburzenia snu lub lęki, nadmierna wesołość, żywotność, poczucie wyobcowania, niezrozumienia, oraz tzw. „symptomy maskujące" (objawy psychosomatyczne: skarżenie się na bóle głowy, bóle brzucha oraz inne objawy fizykalne, niezwiązane z podstawowym problemem).
Na co należy zwrócić szczególną uwagę?:
1. Wszelkie nieuzasadnione i długotrwałe zachowania odbiegające zasadniczo od wcześniejszego funkcjonowania.
2. Wycofanie i alienacja od grupy rówieśniczej.
3. Zamykanie się w swoim pokoju i samotne przebywanie.
4. Smutek, przygnębienie wyrażone także w ubiorze.
5. Znaczne pogorszenie się wyników w szkole.
6. Trudności ze skupianiem uwagi i koncentracją.
7. Uczucie zmęczenia i skargi natury ogólnej.
8. Mowa cicha, urywane wątki, czasami niezrozumiała.
9. Często pojawiające się poirytowania, wybuchy gniewu, płaczu czy histerii.
